تشخیص درصد پودر ماهی در پودرماهی ترکیبی و میکس های پروتئینی

مقدمه:

تعیین خلوص پودر ماهی با استفاده از آزمایش PCR هرچند یک روش دقیق است، اما به دلیل هزینه و زمان‌بر بودن، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال این روش به‌ویژه در تشخیص ناخالصی‌های رایج مانند پودر ماهی مثل افزودن پودرگوشت بسیار مؤثر است. با این حال، شناسایی ناخالصی‌هایی مانند کنجاله سویا و سایر افزودنی‌ها نیاز به مجموعه‌ای از آزمایشات بیشتری دارد.

با این حال، همیشه استفاده از پودر ماهی خالص گزینه اصلی نیست. بسیاری از مصرف‌کنندگان به دلیل قیمت، نگهداری آسان و دسترسی بهتر، پودر ماهی ترکیبی یا سایر محصولات حاوی پودر ماهی را ترجیح می‌دهند. اینجاست که چالش اصلی شکل می‌گیرد:

درصد واقعی پودر ماهی در این ترکیب چقدر است؟

برخی فروشندگان ممکن است ادعا کنند که محصول آن‌ها حاوی 40، 50 یا حتی درصد بیشتری پودر ماهی است، اما اثبات این امر برای خریداران یک چالش جدی محسوب می‌شود.

در واحد تحقیق و توسعه پاکدان البرز، رویکردی چندبخشی برای تخمین دقیق میزان پودر ماهی در محصولات ترکیبی پیشنهاد کرده‌ایم. این روش به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند با اطمینان بیشتری نسبت به خرید و مصرف محصولات اصل اقدام کنند و آن‌ها را از نمونه‌های تقلبی تشخیص دهند.

روش‌های تشخیص درصد پودر ماهی در پودر ماهی ترکیبی

1- پروفایل اسید آمینه

پروفایل اسید آمینه در پودر ماهی و پودر گوشت به یکدیگر شباهت زیادی دارد و همین امر شناسایی ترکیب را دشوار می‌کند. با این حال، در مورد پودر ماهی ترکیبی که ادعا می‌شود حاوی 50 درصد پودر ماهی است، مقدار متیونین باید حداقل 2 درصد و ترئونین حداقل 3 درصد باشد.

2- پروتئین قابل هضم

دومین روش، بررسی پروتئین قابل هضم است که اطلاعات بیشتری در مورد ترکیب ارائه می‌دهد. میزان پروتئین قابل هضم در پودر ماهی حدود 90 درصد و در پودر گوشت حدود 70 درصد است. بنابراین، هرچه میزان پروتئین قابل هضم محصول به 90 درصد نزدیک‌تر باشد، میزان پودر ماهی آن بیشتر است. به عنوان مثال، محصولی که ادعای 50 درصد پودر ماهی دارد، باید حداقل 80 درصد پروتئین قابل جذب داشته باشد.

3- میزان فسفر

فسفر یکی از شاخص‌های مهم در تشخیص میزان پودر ماهی است، زیرا مقدار فسفر در پودر ماهی تقریباً دو برابر پودر گوشت است. بنابراین، محصولی که ادعا می‌کند حداقل 50 درصد پودر ماهی دارد، باید میزان فسفر آن نزدیک به 3 درصد باشد.

4- پروفایل اسید چرب

در سه روش ذکر شده، نتایج آزمایش پودر گوشت تا حدی به پودر ماهی نزدیک است. اما در پروفایل اسید چرب، تفاوت قابل‌توجهی بین این دو ماده وجود دارد. به همین دلیل، اگر تنها یک آزمایش برای تعیین درصد پودر ماهی انجام شود، پروفایل اسید چرب بهترین گزینه است.

دو اسید چرب اصلی EPA و DHA که از اجزای کلیدی امگا 3 هستند، در پودر ماهی بیش از 10 برابر مقدار موجود در پودر گوشت است. بنابراین، در ترکیباتی که حداقل 50 درصد پودر ماهی دارند، مقدار EPA و DHA بیش از 2 درصد خواهد بود. در حالی که در ترکیباتی با درصد پایین‌تر پودر ماهی، مقدار این اسیدهای چرب کمتر از 0.5 درصد است و حتی نزدیک به صفر باشد

نکته مهم: امگا 3 ماده‌ای گران‌قیمت است و افزودن مصنوعی آن به پودر گوشت از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر نیست. بنابراین، پروفایل اسید چرب دقیق‌ترین و در دسترس‌ترین روش برای تشخیص میزان پودر ماهی در ترکیب است البته برای رسیدن به بالاترین دقت باید چربی کل را هم بررسی نمود . چربی کل چنین محصولی باید حداقل ده درصد باشد وگرنه امکان چربی گیری از کل و سپس افزودن مقدار کمی امگا سه وجود دارد. 

نتیجه‌گیری

برای تشخیص خلوص پودر ماهی و درصد واقعی آن در ترکیبات مختلف، انجام مجموعه‌ای از آزمایش‌های علمی ضروری است. روش‌های پیشنهادی شامل بررسی پروفایل اسید آمینه، پروتئین قابل هضم، میزان فسفر و پروفایل اسید چرب هستند که در کنار یکدیگر، تصویری دقیق از ترکیب محصول ارائه می‌دهند. در این میان، پروفایل اسید چرب مهم‌ترین و دقیق‌ترین معیار محسوب می‌شود و می‌تواند به عنوان یک آزمایش مستقل برای تشخیص تقلبات مورد استفاده قرار گیرد.

استفاده از این روش‌ها نه‌تنها به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا محصولات باکیفیت و اصل را خریداری کنند، بلکه باعث ارتقای استانداردهای صنعت خوراک دام و آبزیان نیز خواهد شد.